Οι Δύμες είναι ένα μικρό χωριό στην ορεινή περιοχή της Λεμεσού και βρίσκεται στην καρδιά της Πιτσιλιάς, ανάμεσα στα χωριά Κυπερούντα, Πελέντρι και Αγρό, σε απόσταση 59 χιλιόμετρα από τη Λευκωσία και 40 χιλιόμετρα από την Λεμεσό. Οι Δύμες είναι κτισμένες σε υψόμετρο 960 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας και δέχονται μια μέση ετήσια βροχόπτωση γύρω στα 750 χιλιοστόμετρα. Στην περιοχή του χωριού καλλιεργούνται κυρίως φρουτόδενδρα, λαχανικά και αμπέλια οινοποιήσιμων ποικιλιών.
Οι Δύμες είναι γνωστές για την παραγωγή των μήλων τους, που κατατάσσονται ποιοτικά ανάμεσα στα καλύτερα της Κύπρου. Καλλιεργούνται επίσης λίγες ελιές, αμυγδαλιές και καρυδιές.
Το χωριό γνώρισε μεγάλες αυξομειώσεις του πληθυσμού του. Οι κάτοικοι το 1881 ήταν 102 για να αυξηθούν στους 131 το 1891, στους 154 το 1901 και στους 177 το 1911. Το 1921 μειώθηκαν στους 167 για να αυξηθούν στη συνέχεια στους 184 το 1931, στους 321 το 1946, στους 373 το 1960 και στους 391 το 1973. Στην συνέχεια όμως ο πληθυσμός άρχισε να παρουσιάζει συνεχόμενη μείωση, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι το 1976 να είναι 347 και το 1982 να μειωθούν στους 230. Στην απογραφή του 2001 οι κάτοικοι ήταν 164.
Το χωριό περιλαμβάνεται στο Σχέδιο Ενιαίας Αγροτικής Ανάπτυξης Πιτσιλιάς και έχει ωφεληθεί απ' αυτό με τη βελτίωση των αγροτικών δρόμων, την κατασκευή εγγειοβελτιωτικών έργων, την ανόρυξη διατρήσεων και την επέκταση της άρδευσης σε έκταση 235 δεκαρίων στα βόρεια του χωριού.
Τα παραδοσιακά σπίτια, οι ανηφορικοί δρόμοι, το ανώμαλο ανάγλυφο, οι κληματαριές, οι μικρές αυλές με τους ψηλούς αυλόγυρους, οι κεραμιδένιες και τσίγκινες στέγες των σπιτιών και τα γραφικά ανώγια, συνθέτουν τη βασική εικόνα του χωριού. Τα σπίτια, κτισμένα τα περισσότερα με το τοπικό πέτρωμα, εναρμονίζονται σε μεγάλο βαθμό με το φυσικό περιβάλλον.
Η παλιά εκκλησία του χωριού, αφιερωμένη στον Ιωάννη τον Πρόδρομο, κτίστηκε το 1861.Κάποιος ερευνητής, αναφέρει ότι είδε στην εκκλησία αυτή, εικόνα της Παναγίας, που τη χρονολόγησε στο 17 ο αιώνα, του ελέχθη δε ότι προερχόταν από ερειπωμένο ξωκλήσι στην περιοχή.
Το 1996 κτίστηκε η νέα εκκλησία του χωριού, η οποία είναι και πάλιν αφιερωμένη στον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Είναι βυζαντινού ρυθμού με εξαιρετική αρχιτεκτονική και επενδυμένη με πέτρα της περιοχής.
Τα γράμματα άρχισαν να διδάσκονται στο χωριό από το 1863, με δάσκαλο τον ιερέα παπά Νικόλα Ιωάννου που δίδασκε στο σπίτι του και για αμοιβή τα παιδιά τον βοηθούσαν στην καλλιέργεια των κτημάτων του και στη βοσκή.
Αργότερα τα παιδιά φοιτούσαν σε ιδιωτικό σχολείο στο γειτονικό χωριό Ποταμίτισσα, μέχρι το 1887, οπότε και λειτούργησε στις Δύμες, το πρώτο κοινοτικό σχολείο.
Οι Δύμες πιστεύεται ότι πήραν το όνομά τους από την αρχαία πόλη της Αχαΐας Δύμη, πατρίδα του Κηφέα, ενός από τους αρχηγούς των πρώτων Ελλήνων αποίκων που εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο γύρω στο 1200 π.χ.
|
